Programmatoelichting november 2023 | Sinfonia X Artvark Saxophone Quartet

Op 16, 17 en 18 november 2023 presenteert Conrad van Alphen Sinfonia Rotterdam in samenwerking met Artvark Saxophone Quartet.

De uitgebreide toelichting op de bestaande composities, geschreven door Han van Tulder, leest u hieronder.

---

Nina Rota (1911-1979)
Concerto voor strijkorkest <1964; rev. 1972>

•  Preludio, Allegro ben moderato e cantabile
• Scherzo, Allegretto comodo
• Finale Allegrissimo

Jessy Montgomery (1980 -)
Strum <2015>

---

Nino Rota
Concerto voor strijkorkest

De Italiaanse componist Giovanni Rota Rinaldi (kortweg Nino Rota) heeft zijn sporen in de eerste plaats verdiend als producent van meer dan 150 hooggewaardeerde filmscores (The Godfather, de Fellini films en nog vele andere films). Dat hij naast zijn cinemagrafische oeuvre ook een uitgebreid scala klassieke muziek in vrijwel alle genres heeft gecomponeerd is minder algemeen bekend. Rota was van jongs af aan een gemakkelijk componerende musicus. Al op 11-jarige leeftijd verraste het wonderkind de Milanese muziekwereld met de creatie van een compleet oratorium. De belangrijkste kruiwagens op zijn carrièrepad waren de dirigenten Arturo Toscanini en Fritz Reiner. Na zijn afstuderen in 1930 aan het Romeinse conservatorium ‘Santa Cecilia’ introduceerde Toscanini hem in de Verenigde Staten en van Reiner leerde hij dirigeren.

Het vierdelige ‘Concerto per archi’ ontstond in de jaren 1964/1965 en werd in 1972 herzien. Het is een waar feest voor strijkinstrumenten en het is in opzet door Rota bedoeld als een eigentijdse versie van het barokke ‘concerto grosso’. Dus wedijverende strijkersgroepen, die niet voor elkaar willen onderdoen in het fijnzinnige speelplezier. Het concerto opent, zoals bij het Italiaanse concerto grosso gebruikelijk, met een gracieuze Prelude in een gematigd tempo. Haast een beetje geheimzinnig. Zonder onderbreking versnelt het voorspel. Alle strijkers bundelen de krachten tot een kordaat Allegro, afgewisseld met hunkerende cantabile strofen. Het hart van het concerto ligt in het tweede deel, Scherzo, Allegretto comodo. Super relaxed roept Rota met alternerende wals en menuet een dromerige sfeer op. Goddelijke muziek! 

Harkerige passages contrasteren met de ontspannen dansante flow, die dit Allegretto zo uniek maakt. Het derde deel, Aria, wordt overgeslagen. De Finale, Allegrissimo, is een sprankelde galop, die virtuoos spel van het orkest vraagt. Zou mooi passen bij het lied van drs.P, Dodenrit, ofwel Trojka.

 

---

Jessy Montgomery
Strum

De Amerikaanse componiste/violiste Jessie Montgomery is geboren en getogen in New York, Manhatten’s Lower Eastside. Daar groeide ze in de tachtiger jaren op in een artistiek milieu. Vader was musicus en moeder een theater artieste. Inmiddels is zij uitgegroeid tot een bejubelde musicienne, gelouterd met eerbewijzen, onder meer ‘The Leonard Bernstein Award’ kreeg zij toegekend door de ASCAP Foundation.

In haar composities zijn klassieke elementen, sporen van inheemse muziek, improvisatie en poëzie verwerkt. Het swingende ‘Strum’ is daar een prima voorbeeld van. Strum staat voor de vloeiende beweging waarmee de snaren van instrumenten zoals gitaar en mandoline worden aangespeeld. Het is een goed in het gehoor liggend speelstuk voor strijkers dat zowel de uitvoerenden als toehoorder veel plezier bezorgt.

---

Met dank aan: Han van Tulder (hanvantulder.nl).